بزرگترین آب انبار ایران ((برکه کَل))

  

برکه کل یا گنج البحر واقع در شهرستان گراش استان فارس واقع شده است.

این آب‌انبار، یکی از عجیب‌ترین، باشکوه‌ترین و به احتمال زیاد، از بزرگترین آب‌انبارهای ساخته شده در ایران است.متاسفأنه هیچ نشانی از کتیبه یا نوشته‌ای بر ساختمان این بنای عجیب وجود ندارد و اگر در گذشته وجود داشته اکنون به طور کامل نابود شده است. این آب‌انبار به همت حاج اسدالله فرزند کربلائی علیرضا گراشی و برادر فتحعلی خان معروف به بیگلر بیگی  سبعه لارستان ساخته شده است و وقف شده است قطر داخلی برکه ۲۹ متر است ، ارتفاع برکه ۲۱ متر است، براساس اظهارات اهالی تا ۱۲ قد عمق داشته است هر قد ۱۷۵ سانتی متر است. گنبد این آب انبار طبق روایات شفاهی گذشتگان بلافاصله بعد از اتمام بخاطر بارش باران چند روز بعد از ساخت فرو می ریزد و بقایای ان قابل مشاهده است ،  بازهم در نوع خود حتی ساخت آن و پوشش دادن سقف قطر ۱۹ متری اب انبار با مصالح سنتی یک شاهکار مهندسی به حساب می آید.

این برکه دارای ۶ ورودی جهت وارد شدن آب باران به داخل آب انبار بوده و از هر ۶ ورودی جهت برداشت اب مورد استفاده قرار می گرفته است ، ورودی ها همه طاق تیزه دار دارند ولی از نظر ابعاد باهم متفاوت می باشند محل های برای ورود اب کوچکتر بوده و از کف سایر ورودی ها پایین تر است و مصالح آن از سنگ تراش استفاده شده است در یکی از درگاه ها بر روی این بدنه داخلی پلکان سنگی جهت پایین رفتن و دسترسی به کف آب انبار تعبیه شده است.

مخزن آن همانند اکثر آب‌انبارهای موجود، دایره‌ای شکل بوده و مصالح بکار رفته در آن از ساروج است و این نکته قابل توجه است که برای آسانتر شدن آب کشی از آن، قطر ته آب‌انبار، به اندازه حدود یک متر بیشتر از قطر بالای آن شده است. دیوار بدنه (شاوره) که بر روی کف در گاه‌های ورودی، دارای قطر ۱.۲ متر و با افزایش ارتفاع و شروع قوس گنبدی به ۲ متر می‌رسد همچنین طاق‌های سردرها و دهنه‌های اب‌انبار که به شکل تیزه‌دار هستند، با مصالح سنگ و ملات گچ ساخته شده است و فقط طاق‌های مجراهای ورودی و خروجی آن که مانند دیگر طاقها تیزه‌دار است از سنگ و ملاط ساروج تشکیل شده است و سنگ پله‌های این‌ آب انبار، در قسمت شمالی بدنه قرار دارد.

پروندۀ ثبت اثر در فهرست آثار ملی :

نام ثبتی: برکه کل

قدمت: دوره قاجاریه

شماره ی ثبت: ۳۲۹۲

تاریخ ثبت: ۲۵/۱۲/۱۳۷۹

نشانی: فارس، شهرستان گراش محله مصلی، کوچه حوزه علمیه.

منبع: میراث فرهنگی و گردشگری گراش